Làm chủ kỹ thuật "Điều Trị U Xơ Tử Cung Bằng Phương Pháp Tắc Mạch"
Thứ tư - 15/06/2022 09:05
U xơ tử cung có thể điều trị bằng phương pháp tắc mạch (nút mạch) UAE với ưu điểm tránh được cuộc phẫu thuật, không có vết mổ, thời gian hồi phục nhanh, không để lại sẹo. U xơ tử cung là bệnh lý rất thường gặp ở phụ nữ. Theo số liệu thống kê, u xơ tử cung xuất hiện ở 25%-30% phụ nữ trên 35 tuổi, 40% phụ nữ trên 40 tuổi và 50% phụ nữ trên 50 tuổi. Mặc dù là bệnh lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, u xơ có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Can thiệp điều trị u xơ tử cung được thực hiện khi có các triệu chứng như rong kinh, rong huyết kéo dài, điều trị nội khoa không có kết quả, đau, đi tiểu nhiều, vô sinh. Bên cạnh các phương pháp điều trị u xơ như dùng thuốc, phẫu thuật bóc tách khối u hay phẫu thuật cắt bỏ tử cung, nút động mạch tử cung là phương pháp can thiệp ít xâm lấn đang được nhiều chị em lựa chọn vì những ưu điểm của nó so với các phương pháp khác. Phẫu thuật cắt tử cung có hạn chế là làm mất vĩnh viễn khả năng có thai, bệnh nhân thường bị tổn thương tâm lý sau phẫu thuật và có các rối loạn tiểu khung sau phẫu thuật. Nút mạch u xơ tử cung là làm cho u xơ tử cung không phát triển, teo đi, nhưng vẫn đảm bảo tính nguyên vẹn của tử cung cũng như giữ được chức năng của tử cung sau khi thực hiện thủ thuật, đồng thời cũng làm giảm hoặc mất các triệu chứng do khối u gây ra như đau bụng, rong kinh.... Chỉ định điều trị nút mạch u xơ tử cung trong những trường hợp u xơ tử cung giàu mạch máu, vị trí khối u ở trong thành tử cung hoặc u dưới nội mạc hoặc thanh mạc nhưng có chân bám rộng, những trường hợp u xơ tử cung vẫn gây triệu chứng sau khi điều trị nội khoa thất bại hoặc không dung nạp với điều trị nội khoa, những trường hợp có nguy cơ cao khi phẫu thuật hoặc những trường hợp tái phát sau mổ bóc u. Kỹ thuật điện quang can thiệp hiện đang được triển khai tại Bệnh viện Quân Y 87 – Tổng cục Hậu cần với hệ thống chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) GE – INNOVA. Để thực hiện thủ thuật này, bác sỹ điện quang sẽ dùng ống thông nhỏ (microcatheter) đưa vào động mạch tử cung cả hai bên của bệnh nhân, sau đó đưa hạt gây tắc mạch (PVA-polyvinyl alcohol) bơm vào làm tắc toàn bộ động mạch tử cung hai bên, khối u xơ tử cung không còn máu nuôi nữa và sẽ teo nhỏ dần theo thời gian. Ưu điểm của điều trị u xơ tử cung bằng phương pháp nút động mạch tử cung:
Là phương pháp can thiệp ít xâm lấn (bệnh nhân không phải chịu một cuộc mổ, vẫn điều trị được bệnh).
Phương pháp đã được chứng minh là hiệu quả rất tốt, tỷ lệ thành công 95%.
Bệnh nhân bị u xơ tử cung chỉ có một lỗ chọc kim nhỏ ở động mạch đùi (như khi lấy máu làm xét nghiệm thông thường) và sau đó không để lại sẹo
Quá trình thực hiện kỹ thuật không phức tạp: bệnh nhân không cần gây mê, chỉ cần gây tê tại chỗ, buổi can thiệp thường chỉ kéo dài từ 1 tiếng đến 2 tiếng.
Thời gian nằm viện ngắn. Có thể trở lại sinh hoạt bình thường sau vài ngày
Khả năng thụ thai và sinh đẻ sau khi nút mạch điều trị u xơ tử cung phụ thuộc từng bệnh nhân.
Thông thường sau khi nút mạch, để có thể mang thai trở lại thì người phụ nữ cần chờ tới khi tử cung hồi phục trở lại bình thường. Khoảng thời gian thông thường hồi phục cũng sẽ tùy vào cơ địa của mỗi người, và tốt nhất sau khi thực hiện thủ thuật tối thiểu từ 6-8 tháng thì chị em phụ nữ mới nên có thai trở lại để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của cả mẹ và bé.
Hầu hết các ca điều trị đều cho kết quả tốt, thời gian nằm viện ngắn, theo y văn thì tỷ lệ biến chứng và tỷ lệ tử vong của phương pháp nút mạch thấp hơn nhiều so với phương pháp phẫu thuật tử cung và mổ bóc u xơ. Phương pháp này được áp dụng cho bệnh nhân ở nhiều lứa tuổi, nhất là bệnh nhân trẻ tuổi và mong muốn có thai, các trường hợp từ chối phẫu thuật. Đây là phương pháp đòi hỏi trình độ kỹ thuật chuyên môn cao của bác sỹ với sự hỗ trợ của máy móc thiết bị hiện đại nhưng được đánh giá an toàn, hiệu quả và tỉ lệ rủi ro biến chứng thấp. Có thể nói phương pháp nút động mạch tử cung đã mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhân mắc u xơ tử cung. Việc ứng dụng phương pháp này giúp người bệnh có thêm lựa chọn trong điều trị bệnh lý u xơ tử cung tại Bệnh viện Quân Y 87 – TCHC.
Các phương pháp điều trị u xơ tử cung gồm: 1. Điều trị nội khoa.
2. Phẫu thuật: Bóc nhân xơ; cắt bán phần tử cung; cắt tử cung toàn phần.
3. UAE (Uterine Artery Embolization): Tắc động mạch tử cung.
Diễn biến sau nút mạch u xơ tử cung :
1. Đau bụng : Sau khi 2 động mạch tử cung được làm tắc hoàn toàn bệnh nhân sẽ có cảm giác đau tăng dần vùng hố chậu. Mức độ đau không giống nhau tùy theo từng bệnh nhân. Thông thường người bệnh sau nút mạch u xơ tử cung đau bụng nhiều nhất trong vòng 24 - 48 giờ đầu sau thủ thuật, sau đó giảm dần và chỉ còn cảm giác tức nặng âm ỉ kéo dài 5-7 ngày.
2. Sốt, nôn : Người bệnh sau khi nút mạch u xơ tử cung có thể có sốt nhẹ (khoảng 20%) nôn (khoảng 30%) mệt mỏi 2 đến 3 ngày. Người bệnh thường được ra viện sau 1 đến 2 ngày, và có thể quay trở lại làm việc sau 4 đến 5 ngày.
3. Kinh nguyệt : Hầu hết người bệnh có chu kỳ bình thường ngay trong tháng đầu tiên hoặc có thể xuất hiện kinh sau 2-3 tháng nếu bị rối loạn nặng. Một số trường hợp bị vô kinh trong vài tháng đầu. Khoảng 2-3% sau khi nút mạch u xơ tử cung bị mất kinh hoàn toàn do suy buồng trứng hoặc hoại tử nội mạc tử cung. Một số trường hợp bị giảm lượng kinh nguyệt.
4. Khối u : Sau khi nút mạch u xơ tử cung, khối u giảm dần kích thước, đạt mức độ tối đa sau 9-12 tháng. Khi siêu âm kiểm tra thấy còn hình ảnh khối u nhỏ, nhưng thực chất đó chỉ là sẹo. Cần siêu âm màu để biết tình trạng khối u có còn máu nuôi hay không và để đánh giá mạch máu của cơ tử cung lành. Một số ít trường hợp nhân xơ bị hoại tử, rơi vào lòng tử cung và bị đẩy ra ngoài theo đường tự nhiên.
Tái khám định kỳ 3-6-12 tháng sau điều trị: phát hiện sớm tình trạng tái phát u xơ nếu có.
Bệnh nhân Nguyễn T H 52 tuổi và Phạm T M K 39 tuổi bị u xơ tử cung nhiều năm, thường xuyên đau tức hạ vị kèm rối loạn kinh nguyệt, khối u phát triển nhanh đè ép vào bàng quang gây chứng đi tiểu nhiều lần, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt thường ngày. Khám tại Bệnh viện quân y 87, hình ảnh siêu âm cho thấy bệnh nhân có u xơ tử cung kích thước lớn, các xét nghiệm trong giới hạn bình thường. Sau khi hội chẩn, các bác sĩ đã quyết định thực hiện can thiệp nút mạch điều trị. Hai ca can thiệp nút mạch do kíp bác sĩ Đỗ Tiến Chung – Trần Việt Dũng – Đơn vị can thiệp mạch, Bệnh viện Quân y 87 thực hiện sáng ngày 15/6/2022. Quá trình can thiệp, bệnh nhân được gây tê tại chỗ, hoàn toàn tỉnh táo trong quá trình nút mạch. Bác sĩ tạo một đường vào mạch máu tương đương kim chọc 18G (bằng kim lấy thuốc), các dụng cụ can thiệp được đi qua đường này để vào đến động mạch tử cung hai bên cấp máu nuôi khối u sau đó sẽ bơm hạt vi cầu nút mạch làm tắc động mạch nuôi dưỡng khối u. Khối u bị cắt nguồn dinh dưỡng sẽ teo nhỏ lại theo thời gian, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Hai trường hợp bệnh nhân được tiến hành thủ thuật can thiệp thuận lợi, an toàn; sau 01 ngày theo dõi, bệnh nhân ổn định và được ra viện, sinh hoạt bình thường. Hẹn tái khám sau 01 tháng.
Ban Giám đốc
